Co się dzieje w ogranizmie, kiedy śpimy?

Dlaczego śpimy?

Sen odgrywa niezbędną rolę w życiowych procesach – to nie ulega wątpliwości. Badanie przeprowadzone na szczurach w latach 80. potwierdziło tę tezę. W eksperymencie Allan Rechtschaffen z uniwersytetu w Chicago zmuszał zwierzęta do ciągłej czujności i bezsenności. Po kilku tygodniach szczury zdychały, a przeprowadzana później sekcja zwłok nie wykazywała żadnych nieprawidłowości w działaniu narządów wewnętrznych.

Istnieją teorie mówiące o tym, że sen jest nam potrzebny, by mózg mógł uporządkować zdobyte w ciągu dnia informacje. Jednak stan uśpienia jest znany także innym organizmom, na przykład roślinom. Powiązanie snu i jego wpływu na umysł nie jest zatem do końca uzasadnione.

Sprawę dodatkowo komplikują przypadki osób, które nie śpią lub śpią bardzo niewiele, a mimo to doskonale funkcjonują na co dzień. Najsłynniejsza jest historia mężczyzny, który przez 33 lata nie zmrużył oka. Naukowcom udało się ponadto wyodrębnić gen, którego mutacja umożliwia pełną sprawność fizyczną i umysłową przy zaledwie dwóch godzinach snu dziennie.

Sen a ludzki umysł

Pomimo tych niewiadomych, istnieją badania, które dowodzą, w jaki sposób sen wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie. Jak się okazuje, podczas gdy tracimy przytomność, nasz organizm wcale nie odpoczywa.

W 2013 r. zaobserwowano, na przykład, że sen nie tylko porządkuje myśli i pamięć, ale także – oczyszcza mózg z toksyn. Naukowcy zaobserwowali, że w mózgach śpiących myszy dochodzi do usuwania szkodliwych molekuł powiązanych ze zwyrodnieniem układu nerwowego. Dzieje się tak, ponieważ podczas odpoczynku zwiększa się przestrzeń między komórkami mózgu. Oznacza to, że niedobory snu mogą prowadzić do przyspieszenia rozwoju choroby Parkinsona czy Alzheimera.

Sen a kreatywność

O tym, że sen sprzyja kreatywności świadczą nasze sny, nawet jeżeli ich nie pamiętamy. Według naukowców w ciągu jednej nocy możemy doświadczyć około 20 marzeń sennych. Każdy, kto je pamięta wie, że są one znacząco oderwane od rzeczywistości, pełne metafor i związków, których sens umyka nam często wraz z przebudzeniem. Dzieje się tak dlatego, że podczas snu mózg wyłącza towarzyszącą nam na co dzień autocenzurę. Uruchamia za to wyobraźnię i zdolność do metaforycznego myślenia. Krótko mówiąc: uruchamia naszą kreatywność.

Sen a prosty kręgosłup

Jeśli prowadzisz siedzący tryb pracy lub nie poświęcasz czasu na aktywność fizyczną, koniecznie zadbaj o jakość swojego snu. Jak się okazuje, w trakcie snu uwalniane są hormony wzrostu, które u dzieci wspierają prawidłowy rozwój organizmu, a u dorosłych – nawadniają dyski chrzęstne znajdujące się między kręgami. Dyski te w ciągu dnia tracą płyn i obniżają się. Sen pozwala im nawodnić się ponownie, wydłużając kręgosłup i przynosząc plecom znaczącą ulgę.

Sen a uroda

Hormonom wzrostu zawdzięczamy jeszcze jedną ważną korzyść: lepszy wygląd skóry. Dzięki ich działaniu, polegającemu na uwolnieniu tłuszczu nagromadzonego w komórkach tłuszczowych, cera ulega odmłodnieniu i nabiera pięknego kolorytu. Proces ten stymuluje również wytwarzanie kolagenu. Zdrowy, nieprzerwany sen to zatem najprostszy sposób na zmarszczki i na piękną, młodo wyglądającą cerę.

Sen a pobudzenie seksualne

W takcie snu zwiększa się także aktywność mózgu i wszystkich pozostałych części ciała. Skutkiem ubocznym jest uczucie podniecenia seksualnego, które w tym przypadku nie ma jednak niczego wspólnego ze snami, jakich w tym momencie doświadczamy.

Sen a apetyt

W nocy następuje regulacja poziomu greliny i leptyny – hormonów odpowiadających za uczucie głodu. Jeśli przegapimy kilka godzin snu, poziom ten ulega zaburzeniu, a my możemy czuć silniejszą potrzebę jedzenia, co w konsekwencji może prowadzić do wzrostu masy ciała. Chcesz mieć wagę pod kontrolą? Zadbaj o odpowiednią ilość i jakość snu!

Jak wyliczyć optymalną ilość snu?

Na szczęście istnieje prosty sposób na to, by wyliczyć, ile dokładnie snu potrzebujemy. Trzeba pamiętać, że każda pełna faza snu trwa od 90 do 110 minut. Jeśli ma być efektywna, nie powinna być przerywana. Dlatego planując nocny odpoczynek i nastawiając budzik na następny dzień upewnij się, że ilość planowanego czasu na sen zawiera wielokrotność czasu każdej fazy. Na przykład, jeśli wstajesz o 7:00, twój czas zaśnięcia to 23:30. Oczywiście musisz uwzględnić czas niezbędny na zasypianie.